Newsroom Fjalime të ministrit Fjala e ministres së Mbrojtjes Olta Xhaçka në konferencën e nivelit të lartë: "Shqipëria 10 - vjet në NATO", zhvilluar në Tiranë.
Fjala e ministres së Mbrojtjes Olta Xhaçka në konferencën e nivelit të lartë: "Shqipëria 10 - vjet në NATO", zhvilluar në Tiranë.
Të nderuar kolegë ministra,
të nderuar shkëlqesi ambasadorë,
të nderuar shefa të shtabeve,
gjeneralë dhe admiralë,
të nderuar të pranishëm,
zonja dhe zotërinj,
faleminderit që jeni bashkuar me ne, sot në këtë event, me rastin e 10 - Vjetorit të Anëtarësimit të Shqipërisë në NATO.
Këtë përvjetor të rëndësishëm për të gjithë shqiptarët, e ndajnë vetëm pak ditë nga një tjetër përvjetor i rëndësishëm për të gjithë ne, sepse pak ditë nga sot NATO shënon 70 - Vjetorin e saj. Është vërtet diçka e rrallë që një Aleancë ushtarake të jetë kaq jetëgjatë. Madje NATO është tashmë jo vetëm Aleanca më e suksesshme ushtarake e të gjitha kohëve, por edhe Aleanca më jetëgjatë që ka njohur historia.
Sigurisht arsyet për këtë sukses janë të shumta, por unë besoj që një nga arsyet themelore që e kanë bërë NATO të jetë një histori suksesi është edhe fleksibiliteti që ajo ka treguar për t’u përshtatur kërcënimeve të reja ndaj sigurisë me të cilat janë përballur anëtarët e saj gjatë këtyre shtatë dekadave. Në fakt, bie plotësisht dakord me përfundimin e sekretarit të Përgjithshëm Jens Stoltenberg, i cili jo shumë kohë më parë u shpreh që NATO është Aleanca më e fuqishme dhe më e suksesshme në histori, pikërisht për shkak të aftësisë së saj për të ndryshuar.
Ne sot po jetojmë në një moment ndryshimesh të mëdha e historike dhe si çdo moment ndryshimi në histori edhe ky paraqet për të gjithë ne, pasiguri e rreziqe të reja ndaj të cilave na duhet të reagojmë. Kemi një panoramë strategjike thellësisht të transformuar krahasuar jo me 70 vjet me parë, por edhe me 10 apo 15 vjet të shkuara. Jemi dëshmitarë të shfaqjeve së rreziqeve të një natyre jo konvencionale që cenojnë sigurinë e vendeve anëtare, qoftë në formën e terrorizmit dhe radikalizimit, apo në formën e emigracionit të paligjshëm masiv dhe trafiqeve, që burojnë nga destabiliteti e konfliktet në teatrin e Afrikës së Veriut, Afrikës Qendrore apo Lindjes së Mesme.
Po shohin shfaqjen e rivalëve të rinj me vizione alternative për botën dhe që refuzojnë të pranojnë paradigmën gjeopolitike ekzistuese. Apo rishfaqjen e rivaleve të vjetër, që sot refuzojnë status - kuonë dhe përpiqen të dobësojnë kohezionin e strukturave euroatlantike, të dobësojnë modelin demokratik, ku ne besojmë dhe të përfitojnë për të shtrirë influencën e tyre në hapësira që deri dje ishin në sferën e pakontestuar të influencës së Aleancës.
Ballkani Perëndimor për shkak të pozitës së tij gjeografike, por edhe për shkak të historisë e trashëgimisë së historisë, është hapësira ku pikëtakohen të gjitha këto kërcënime e sfida të reja. Rajoni jonë, është si të thuash, në syrin e stuhisë.
Është deri diku ironike që në njërën anë sot prania e NATO në rajonin tonë është më e zgjeruar se kurrë, por në anën tjetër, rreziku që i kanoset sot rajonit është më i lartë sesa ka qenë në çfarëdo lloj momenti gjatë së paku 20 vjetëve të fundit. Dhe të gjithë ne e dimë, ashtu siç e dinë edhe rivalët tanë për influencë në këtë rajon, që një Ballkan i pasigurt, një Ballkan i destabilizuar do të thotë edhe një Europë e kërcënuar.
Gjatë këtyre dhjetë vjetëve Shqipëria, padyshim e ndihmuar edhe nga statusi i saj si një vend anëtar i NATO, e ka konsoliduar rolin e saj si një shtyllë e stabilitetit në rajon. Me anëtarësimin e Malit të Zi dhe me zgjidhjen e çështjes së emrit mes Maqedonisë së Veriut dhe Greqisë dhe hapjen e rrugës për fqinjin tonë lindor për t’u anëtarësuar në NATO, sigurisht që të gjithë ne ndihemi sot më të sigurt.
Vendimi për të ndërtuar në Shqipëri, në Kuçovë, bazën e parë ajrore në rajonin tonë, padyshim që është një sinjal i fortë i vendosmërisë së Aleancës për të qëndruar në rajon, por edhe një sinjal i fortë i rëndësisë së madhe strategjike që po merr rajoni jonë në raport me garantimin e sigurisë së Europës.
Por krahas këtij investimi të Aleancës në rajonin e Ballkanit Perëndimor, jemi të gjithë të vetëdijshëm, që ka edhe një tjetër investim të ethshëm nga aktorë të tjerë që shkon në kah të kundërt me vizionin dhe objektivat tona. Përfshirja e tyre në Ballkanin Perëndimor është sot më e fortë dhe më intensive se kurrë dhe ajo që e bën këtë përfshirje dhe përpjekje për të shtrirë influencën e saj në një rajon që prej disa dekadash tanimë e ka lidhur fatin e tij me integrimin në strukturat euroatlantike tejet shqetësuese, është fakti që objektivi kryesor që këta aktorë kanë zgjedhur për të avancuar axhendën e tyre gjeopolitike është nxitja e destabilitetit dhe sfumimi i perspektivës euroatlantike të Ballkanit Perëndimor. Është një përpjekje e mirëmenduar, e mirëplanifikuar, e mirëmenaxhuar dhe e mirëfinancuar për të destabilizuar Ballkanin duke i hapur rrugë kështu në njërën anë penetrimit të influencës së këtyre aktorëve në rajon por edhe dobësimit të sigurisë së BE në anën tjetër.
Është një përpjekje që ka marrë formën e një sulmi frontal dhe hibrid në arsenalin e instrumenteve që po përdoren; instrumente që shkojnë që nga incentivat ekonomike, përdorimi i mediave të komunikimit përmes famëkeqëve fake news, që synojnë të dobësojnë besimin e qytetarëve tek modeli demokratik, apo nxitja e tensioneve etnike, fetare, sociale apo politike, e deri tek, në të paktën një rast, tentativa për të rrezuar një qeveri legjitime të një vendi kandidat për anëtarësim në NATO përmes një grushti shteti.
Sigurisht, pavarësisht vendosmërisë së Shqipërisë apo edhe e vendeve të tjera të rajonit, ky është një kërcënim që ne nuk mund ta adresojmë të vetëm. Prandaj unë besoj që sot është momenti që Aleanca të intensifikojë përpjekjet e saj për të stabilizuar rajonin dhe për t’iu prerë rrugën tentativave të tilla ashtu siç, në fakt, ka bërë edhe me parë, kur ndërhyri fuqishëm e në mënyrë vendimtare për te mbështetur e konsoliduar demokracitë e reja të Europës Lindore dhe ashtu siç po bën në fakt edhe sot në vendet Baltike e ato të Europës Lindore ku ka filluar të zbatohet formula e “Enhanced Forward Presence” si një kundërpërgjigje ndaj kërcënimeve që vinë prej Rusisë.
Unë besoj që ka ardhur koha që Aleanca të formulojë një strategji të qartë për të gjithë rajonin tonë dhe në këtë pikë dua të shtoj edhe diçka tjetër. Garantimi i sigurisë së Ballkanit Perëndimor, konsolidimi i arritjeve demokratike dhe i paqes e stabilitetit nga çdo kërcënim a sfidë, nuk mund të arrihet kurrsesi për aq kohë sa rajoni ynë do të mbetet si një xhep i izoluar e i paintegruar në mes të hapësirës së Bashkimit Europian. Ky lloj vakumi është në fakt një ftesë për rivalë të BE, rivale të NATO për të shtrirë këtu influencën e tyre.
20 vjet më parë, do të kishte qenë e paimagjinueshme që një vend si Rusia të arrinte të destabilizonte rajonin e Ballkanit Perëndimor e të shndërrohej në një rival e një kërcënim për Aleancën, apo Bashkimin Europian. Nëse sot ne diskutojmë seriozisht për rrezikun e destabilizimit të rajonit tonë si pasojë e ndërhyrjeve ruse, kjo shpjegohet edhe nga fakti që shumë qytetarë në të gjithë rajonin tonë sot besojnë se jetojnë në një xhep të paintegruar e të izoluar, ku perspektiva europiane ka filluar të duket si një ëndërr e bukur, por shumë e largët.
Prandaj besoj fort që zgjidhja përfundimtare e situatës së sigurisë në këtë rajon që është në fakt një urë lidhëse mes Lindjes e Perëndimit, kalon nga integrimi i tij i plotë në strukturat euroatlantike. Dhe në fund të ditës, nëse objektivi i rivalëve tanë në rajon është pengimi i integrimit të rajonit si një mënyrë për të shtrirë këtu influencën e tyre, a nuk është integrimi përgjigja më e mirë për këtë kërcënim?
