Karriera ushtarake dhe gradat në Forcat e Armatosura

Karriera ushtarake është ecuria në rendin e gradave dhe funksioneve gjatë kryerjes së shërbimit ushtarak aktiv.
Hierarkia ushtarake përfshin rendin e gradave dhe të funksioneve në FA që shkallëzohet nga më i ulëti në më të lartin. Ushtarakët, në varësi të hierarkisë së funksioneve dhe gradave, janë eprorë dhe vartës.

KATEGORITË E USHTARAKËVE

Ushtarakët e Forcave të Armatosura kategorizohen në:

1. Ushtarakë të Shërbimit Aktiv ku hyjnë:

a. Ushtarakë të Shërbimit të Përkohshëm që janë oficerët me gradë “Nëntoger”, “Toger” dhe “Kapiten”, nënoficerët me gradë “Nëntetar” e “Tetar” dhe ushtarët/detarët.
b. Ushtarakë të Shërbimit të Karrierës që janë oficerët me gradë “Major”, “Nënkolonel”, “Kolonel” dhe oficerët me gradë madhore dhe nënoficerët me gradë “Rreshter”, “Kapter” dhe “Kryekapter”.

2. Ushtarakë në Rezervë.

KONTRATA:

1. Ushtarakët, me pranimin e tyre në Shërbimit Aktiv, nënshkruajnë kontratë:

a) Për ushtarët/detarët:
i) kontrata lidhet për një afat jo më pak se 3 vjet me të drejtë ripërtëritjeje. Kohëzgjatja e ripërtëritjes së kontratës është 3-vjeçare dhe nuk duhet të kalohet mosha maksimale e përcaktuar në nenin 14 të këtij ligji (ligji nr. 59/2014);
ii) kontrata nënshkruhet midis ushtarakut dhe FA. Në emër të FA nënshkruajnë shefi i Shtabit të Përgjithshëm të FA ose personi i autorizuar prej tij, komandanti i forcës, komandanti i strukturës mbështetëse apo komandantët e strukturave të tjera kryesore, në përputhje me strukturën e FA.
b) Për nënoficerët:
i) kontrata lidhet për një afat jo më pak se 3 vjet me të drejtë ripërtëritjeje. Kohëzgjatja e ripërtëritjes së kontratës për gradën respektive bëhet sipas përcaktimeve të pikës 2, të nenit 13, të këtij ligji (ligji nr. 59/2014), dhe nuk duhet të kalohet mosha maksimale e përcaktuar në pikën 1, të nenit 14, të këtij ligji;
ii) kontrata nënshkruhet midis ushtarakut dhe FA. Në emër të FA nënshkruajnë shefi i Shtabit të Përgjithshëm të FA ose personi i autorizuar prej tij, komandanti i forcës, komandanti i strukturës mbështetëse apo komandantët e strukturave të tjera kryesore, në përputhje me strukturën e FA.
c) Për studentët ushtarakë dhe oficerët:
i) kontrata lidhet me fillimin e studimeve brenda dhe jashtë vendit. Në kontratë përfshihen koha e arsimimit dhe 6 vjet periudhë shërbimi si oficer në FA. Kohëzgjatja e ripërtëritjes së kontratës për gradën respektive bëhet sipas përcaktimeve të pikës 2, të nenit 13, të këtij ligji, dhe nuk duhet të kalohet mosha maksimale e përcaktuar në pikën 1, të nenit 14, të këtij ligji (ligji nr. 59/2014);
ii) në emër të FA për studentët ushtarakë nënshkruan komandanti i Komandës së Doktrinës dhe Stërvitjes, ndërsa për oficerët nënshkruan drejtuesi i njësisë së menaxhimit të personelit në Ministrinë e Mbrojtjes.

2. Në rast shkeljeje të kontratës, shtetasit dhe ushtarakët detyrohen të dëmshpërblejnë shpenzimet për kohën e studimit apo kualifikimit brenda ose jashtë vendit. Urdhri i ministrit të Mbrojtjes për shlyerjen e detyrimit në këto raste përbën titull ekzekutiv dhe për ekzekutimin e tij ngarkohet shërbimi përmbarimor gjyqësor.
3. Procedurat e lidhjes së kontratës së shërbimit ushtarak aktiv përcaktohen me udhëzim të ministrit të Mbrojtjes.
4. Shtetasit/ushtarakët, që nënshkruajnë kontratë, sipas këtij neni, janë të detyruar të shërbejnë në të gjitha strukturat e Forcave të Armatosura, sipas nevojave dhe situatave operacionale, brenda dhe jashtë vendit.

SUBJEKTET PËRFITUESE DHE KLASIFIKIMI I GRADAVE USHTARAKE

Në Forcat e Armatosura gradat u jepen oficerëve, nënoficerëve, ushtarëve/detarëve, studentëve ushtarakë dhe ushtarakëve në rezervë. Ato klasifikohen:
a) Për oficerët aktivë: i) grada madhore; ii) grada të larta; iii) grada të ulëta.

Klasifikimi Grada	Grada, Forca Tokësore/Ajrore	Grada, Forca Detare
Gradë madhore	Gjenerallejtënant	Admiral
	Gjeneralmajor	Nënadmiral
	Gjeneral brigade	Kundëradmiral
Gradë e lartë	Kolonel	Kapiten i rangut I
	Nënkolonel	Kapiten i Rangut të II
	Major	Kapiten i Rangut të III
Gradë e ulët	Kapiten	Kapitenlejtënant
	Toger	Lejtënant
	Nëntoger	Nënlejtënant

b) Për nënoficerët aktivë: i) grada të larta; ii) grada të ulëta.

Klasifikimi Grada	Grada, Forca Tokësore/Ajrore	Grada, Forca Detare
Gradë e lartë	Kryekapter	Kryekapter
	Kapter	Kapter
Gradë e ulët	Rreshter	Rreshter
	Tetar	Tetar
	Nëntetar	Nëntetar

c) Për ushtarët aktivë:

Titulli	Grada, Forca Tokësore/Ajrore	Grada, Forca Detare
Ushtar	Ushtar IV	Detar IV
	Ushtar III	Detar III
	Ushtar II	Detar II
	Ushtar I	Detar I

ç) Për studentët:

Titulli Student; Lloji i gradës Kadet.

2. Studentët shqiptarë, që ndjekin studimet në shkollat ushtarake jashtë vendit, mbajnë uniformën dhe simbolet e gradës së studentit të akademive ushtarake shqiptare, sipas marrëveshjeve dypalëshe me vendet pritëse.
3. Rekrutët, kur hyjnë në shërbimin aktiv, nuk mbajnë gradë deri në përfundimin me sukses të stërvitjes bazë. Pas përfundimit të kësaj periudhe, kandidatët për ushtarë gradohen "Ushtar I" ose "Detar I".

KOHA E QËNDRIMIT NË GRADË

1. Koha minimale e qëndrimit në një gradë për fitimin e gradës së radhës është:

 
2. Në rast mospërparimi në gradë, ushtarët me gradën "Ushtar IV", nënoficerët me gradë "Nëntetar" dhe oficerët me gradat "Nëntoger", "Toger" që plotësojnë 14 vite shërbimi aktiv në Forcat e Armatosura, pavarësisht parashikimeve të pikës 1, të nenit 14, të këtij ligji (ligji nr. 59/2014), dalin në rezervë. Në rast mospërparimi në gradë, oficerët me gradën kapiten dhe nënoficerët me gradën tetar, që plotësojnë 15 vite shërbimi aktiv në Forcat e Armatosura, pavarësisht parashikimeve të pikës 1, të nenit 14, të këtij ligji (ligji nr. 59/2014), dalin në rezervë.
3. Koha e qëndrimit në një gradë në shërbimin aktiv llogaritet nga data e hyrjes në fuqi të urdhrit përkatës për dhënien e gradës.
4. Koha e shërbimit në rezervë nuk llogaritet si kohë qëndrimi në gradë për gradim në shërbimin aktiv.
5. Kriteret për gradimin e oficerëve, nënoficerëve dhe ushtarëve në rezervë përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave, me propozimin e ministrit të Mbrojtjes.

MOSHA MAKSIMALE E QËNDRIMIT NË SHËRBIMIN AKTIV

1. Mosha maksimale e qëndrimit në shërbimin aktiv është (shih kolonën e katërt të tabelës së mësipërme):
2. Oficeri me gradë madhore, pavarësisht nga mosplotësimi i moshës së përcaktuar në pikën 1, të këtij neni, dhe i kritereve të përcaktuara në nenet 25 dhe 26, të këtij ligji (ligji nr. 59/2014), nxirret në rezervë apo lirim, kur plotëson njërin nga këto kritere:
  a) kur pas kalimit të kohës së qëndrimit në një gradë sipas pikës 1, të nenit 13, të këtij ligji, nuk ka marrë gradën e radhës;
  b) kur nuk ka kuota të lira për konkurrim për gradën e radhës, sipas tabelës së organizimit dhe pajisjeve.
3. Oficerët, pas marrjes së gradës “Major” dhe nënoficerët pas marrjes së gradës “Rreshter”, nuk nënshkruajnë kontratë, por vazhdojnë shërbimin aktiv të karrierës dhe shërbejnë në shërbimin aktiv, sipas përcaktimeve të pikës 1 të këtij neni.
4. Mosha minimale e pranimit në Forcat e Armatosura është 18 vjeç.
5. Shtetasit, në momentin e titullimit oficer aktiv dhe ushtar/detar aktiv, nuk duhet të kenë mbushur moshën 27 vjeç. Përjashtim bëjnë vetëm shtetasit që do të titullohen oficerë dhe ushtarë/detarë aktivë, të cilët do të jenë personel mjekësor i Forcave të Armatosura dhe në momentin e titullimit nuk duhet të kenë mbushur moshën 32 vjeç.

TITULLIMI DHE GRADIMI I USHTARAKËVE AKTIVË

Në ligjin nr. 59/2014 "për Karrierën Ushtarake në Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë" do gjeni informacionin e nevojshëm pë pikat e mëposhtme:

- Titullimi dhe gradimi i ushtarëve aktivë (ligji nr. 59/2014, neni 15)
- Titullimi dhe gradimi i nënoficerëve aktivë (ligji nr. 59/2014, neni 16)
- Titullimi dhe gradimi i oficerëve aktivë (ligji nr. 59/2014, neni 17)
- Kriteret e përgjithshme për përparimin në gradë (ligji nr. 59/2014, neni 18)
- Arsimimi dhe kualifikimi për përparim në gradë (ligji nr. 59/2014, neni 20)

Fondi i pyetjeve për gradimet

1. Forcat e Armatosura, Misioni, Detyrat dhe Organizimi i tyre,

2. Procesi i Planifikimit Operacional,

3. Legjislacioni Ushtarak,

4. NATO, organizimi dhe roli i saj për paqen dhe sigurinë,

5. Specialitet:

- Detari,

- Financë,

- Forcë Ajrore,

- Këmbësori,

- Logjistikë

- Ndërlidhje,

- Polici Ushtarake,

- Shëndetësi,

- Xhenio,

- Zbulim.