Intervista e ministrit të Mbrojtjes Pirro Vengu në Klan News mbi rritjen e shpenzimeve të Mbrojtjes, modernizimin e FA, etj

Mirëmbrëma, faleminderit për ftesën!

Fillimisht, do të doja ta nisja me financat, si ndryshojnë? Shqipëria ka qenë nga ato vende, që e ka respektuar masën 2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, siç nuk e kanë bërë disa vende që cilësohen të pasura si Spanja. Franca, vetëm së fundmi e ka organizuar dhe e ka bërë të mundur që të japë pjesën që i takon për Mbrojtjen si pjesë e NATO-s. Në financa sa do duhet të shtohen nga buxheti i shtetit në mënyrë që deri në vitin 2035 të shkojë në 5% të PBB investimet për mbrojtjen?

Siç e përmendët dhe Samiti i NATO-s në Hagë në fakt ishte një samit ku u konfirmuan tre gjëra: e para u konfirmua qëndrueshmëria e Aleancës dhe fakti që është një aleancë e pandashme, ku vendet janë të angazhuara dhe të dedikuara për mbrojtjen kolektive; elementi i dytë është konfirmimi i lidershipit amerikan dhe nën lidershipin amerikan është bërë edhe kjo përpjekje edhe ky angazhim i përbashkët që të rriten ndjeshëm buxhetet e Mbrojtjes të të gjitha vendeve aleate.
Për Shqipërinë çfarë nënkupton? Nënkupton që në një afat 10 - vjeçar praktikisht në vlerë absolute, në të kemi një dyfishim të buxhetit të Mbrojtjes aktuale duke konsideruar që çdo vit edhe PBB rritet dhe ne duhet të shkojmë pikësëpari në arritjen e një buxheti të Mbrojtjes që shkon në masën 3,5% fillimisht dhe, ndërkohë, duhet të konsiderohet si buxhet komplementar për mbrojtjen në masën 1,5 % çdo shpenzim që ka një karakter të dyfishtë, një infrastrukturë që shfrytëzohet edhe nga forca e armatosur, po edhe nga aspekti civil siç mund të jenë portet aeroportet, hekurudhat, Korridori i 8 -të në tërësinë e tij, që financohet edhe nga Bashkimi Evropian, apo investime që kanë të bëjnë me rritjen e kapaciteteve industriale, inovacionit, mbrojtjes kibernetike, e kështu me radhë. Këto janë ato që përbënë paketën prej 5%.

Do të jetë një rritje graduale nuk do të kalojmë direkt në 5% . Ne kemi bërë një plan shumë të kujdesshëm me Ministrinë e Jashtme, Ministrinë e Financave, një përpjekje gjithështetërore, Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë në mënyrë që të konsiderojmë një rritje graduale çdo vit me 0,15 % ndaj PBB vit më vit deri në vitin 2035 dhe kjo do t’i mundësojë Shqipërisë që të arrijë atë angazhim politik që ka bërë në Samitin e NATO.
Samiti i NATO, siç e thatë edhe ju, ishte edhe një konfirmim i tretë, konfirmimi i rolit të Shqipërisë, i besueshmërisë së Shqipërisë në rajon, ndaj edhe iu besua edhe organizmi i një samiti, që është jo vetëm kompleks, por edhe i rëndë përsa i përket komponentëve të sigurisë, të infrastrukturës, komponentit të menaxhimit të tij tërësor dhe kjo është padyshim një konfirmim i kapaciteteve dhe rolit të Shqipërisë në rajon.

Çfarë investimesh mund të përfitojë Shqipëria në kuadër të mbajtjes së këtij samiti, pasi 2027-ta, siç është larg është edhe afër, duke marrë parasysh dinamikën e zhvillimeve?

Është shumë afër. Puna ka filluar prej disa muajsh: është ndërtuar një grup operacional ndërministror me një ekip drejtues dhe njerëz të angazhuar, të cilët janë sprovuar në organizimin e Samitit të Komunitetit Politik Evropian para pak javësh, i cili shërbeu si një provë gjenerale në fakt. Ky ekip ka qenë i integruar në ekipin holandez në Hagë dhe do të jetë i integruar edhe në ekipin organizator në Turqi për vitin 2026. Ne do të fillojmë që në këtë vjeshtë me buxhetimet e nevojshme, planifikimet e nevojshme, bazuar në replikimin e eksperiencës më të mirë që kemi marrë nga pala holandeze dhe duke marrë edhe reflektimet e mëvonshme për vitin që vjen në Turqi. Kështuqë nuk është vonë, madje ne jemi në kohën e duhur për të vijuar me planifikimin. Atë që merr Shqipëria përtej vëmendjes është edhe një konfirmim të qendrës rajonale, si qendër rëndese rajonale, për sigurinë rajonale. Ka shumë vende, anëtare të reja të NATO-s që nuk e kanë organizuar kurrë një samit të tillë, se dëgjoj shpesh që, i vjen radha të gjithëve. Jo detyrimisht i vjen radha të gjithëve. Është vendosur me unanimitet Shqipëria: e para sepse Shqipëria konsiderohet tashmë si një aleat konsoliduar, i cili bën detyrat e shtëpisë, respekton angazhimet politike, respekton angazhimet ushtarake, në misione në kontribute në njerëz. Duhet të kuptojmë që në çdo vit në çdo moment të caktuar, në çdo muaj të caktuar Shqipëria ka afërisht një personel prej 500 vetash, që janë në misione të NATO-s apo të BE jashtë vendit. Në vende ku ka një pozicionim të NATO-s për të parandaluar konflikte, siç jemi në vendet baltike në Letoni, apo siç jemi në frontin lindor në Bullgari, apo siç jemi në detin Egje, siç jemi në KFOR në Kosovë sigurisht, apo siç jemi edhe së fundmi me rritjen e trupave tona në Bosnje-Hercegovinë.

Z. Vengu kënga e famshme “6 ditë luftë” thotë se e nesërmja nuk vjen kurrë derisa më pas është shumë vonë. Si mbrohet Shqipëria në rast të një lufte, në rast se sulmohet nga dikush, duke lënë mënjanë për pak përgjigjen e elementit NATO. Çfarë kapacitetesh ushtarake kemi ne, qoftë në burime njerëzore, qoftë në pjesën tjetër më pas?

E thatë me të drejtë, NATO është një garanci sigurie Neni 5 i Traktatit, por ka edhe një nen tjetër shumë të rëndësishëm, që është neni 3, i cili parashikon detyrimin e çdo vendi aleat që të krijojë kapacitete vetëmbrojtëse. Pra kjo është një detyrë parësore edhe e Shqipërisë që t’i gjenerojë këto kapacitete.

Ajo që është e rëndësishme të kuptojmë për një vend si Shqipëria, për një aleat, i cili patjetër është i besueshëm, është i dedikuar, është i angazhuar, por me kapacitete modeste dhe këto limite dhe këtë modesti ne duhet të jemi të kujdesshëm për të parashikuar mundësitë, që kemi përsa i përket të gjitha kapaciteteve të Mbrojtjes. Do t’ua shpjegoj në detaj: do të rrisim patjetër fuqinë e zjarrit, kur themi fuqi zjarri, themi artileri të rëndë, themi të gjitha sistemet dhe predhat që shkojnë në këtë artileri të rëndë, mbrojtje kundër-ajrore, mbrojtje anti-dron, dron luftarak dhe të gjithë elementet që shkojnë m këto kapacitete. Këto janë detyrime që burojnë nga kapacitete që u imponohen një pjesë të mirë të vendeve aleate, duke vlerësuar nga ana e NATO-s dhe kërcënimet, që ne kemi aktualisht.

Ka një afat kohor për përmbushjen e këtij objektivi z. Vengu?

Këto objektiva parashikohen në bashkëpunim me Aleancën, gjithmonë në një cikël më shumë se pesëvjeçar, sepse janë investime domethënëse. Cila është strategjia jonë, duke ditur siç e thashë që jemi të vetëdijshëm për kapacitetin financiar modest për t’i ndërmarrë të gjitha këto investime dhe modernizime. Synimi ynë, është që e para, sa të mundemi, të gjitha këto sisteme, pajisje, municione, fuqi zjarri, apo teknologji dhe sisteme, të mund të prodhohen në vendin tonë. Dhe ndaj kemi një proces të tërë ringritje të Industrisë Ushtarake në vendin tonë. Kemi aktualisht 25 shprehje interesi nga kompani ndërkombëtare, nga konsorciume të huaja. Jemi duke negociuar me 9 prej tyre, për të prodhuar armë në Shqipëri, armatim, municione, në tërësi pajisje le të themi apo mjete ushtarake dhe kemi finalizuar dy negociata, e para për uniformat, pajimet personale dhe e dyta për mjetet e blinduara, shumë e rëndësishme si komponent. Jemi duke ecur me negociatat për municionet dhe jemi duke ecur me një vend partner dhe aleat për prodhimin dhe asemblimin e linjave të artilerisë së rëndë, predhave dhe droneve luftarake.

Cili është ky vend aleat z. Vengu, nëse mund ta thoni?

Nuk është momenti që ta them, sepse jemi në kushte të ruajtjes së konfidencialitetit, përderisa janë biseda dhe negociata në proces, por ajo që mund të them është që viti 2025 na gjen me fillimin e prodhimit të uniformave dhe të pajimeve personale. Viti 2025 na gjen me fillimin e prodhimit të mjeteve taktike dhe të mjeteve të blinduara. Viti 2026 na gjen, nëqoftëse negociatat ecin siç duhet, me prodhimin e municioneve të kalibrit të vogël dhe të mesëm në Shqipëri, “Made in Albania” dhe synimi ynë është që të vijojmë sipas kalendarit edhe me asemblimin e artilerisë së rëndë, droneve luftarakë dhe predhave dhe sistemeve të mortajave.

Në çfarë zonash të Shqipërisë do të nisë ky proces apo mund të ketë një riaktivizim të uzinave që kanë patur të njëjtin funksion në të kaluarën z. Ministër?

Për një pjesë, ka të bëjë me riaktivizimin e uzinave, siç është Kompleksi i Mjeksit, për një pjesë tjetër janë ish - uzina e autotraktorëve në Tiranë, që do të akomodojë pjesën e mjeteve motorike, pra do të kthehet në një funksion që e ka pasur në fakt; ish - kompleksi i Rubikut, i cili do të akomodojë të gjithë komponentët e artilerisë, frontit luftarak dhe sistemit të mortajave, të gjitha të hartëzuara dhe të mirëorganizuara nga Kompania shtetërore “KAJO” dhe nga Agjencia e Industrisë së Mbrojtjes, të cilat janë dy entet që çojnë përpara këto negociata.

Po më kujtohej një kërkesë e presidentit të Ukrainës, Volodymir Zelensky kur erdhi në Tiranë, në shkurt të para disa viteve në samitin që u organizua për Ukrainën, ku, veç të tjerash, bëri thirrje që Shqipëria t’i japë armë, pra të gjejë mundësinë që t’i japë armë Ukrainës. Në këtë kontekst që ne po flasim për prodhimin e armëve nga Shqipëria, do të ketë kapacitete vendi ynë të eksportojë armë jashtë?

Ky është qëllimi i dytë i kësaj strategjie. Qëllimi i parë është që ne të mbulojmë nevojat e Forcave tona të Armatosura dhe mos të prokurojmë, mos të importojmë më mjete, pajime personale, mjete të blinduara, municione apo edhe këto elementë të tjerë që përmenda, por t’i prodhojmë vetë. Elementi i dytë, në këtë mënyrë që kjo të jetë një industri e qëndrueshme, është patjetër që në këto partneritete, që ne po negociojmë, të kemi edhe mundësi të eksportojmë, prandaj janë negociata me partner lider të fushës me kompani, që kanë aktivitet prodhimi në disa kontinente dhe praktikisht na japin mundësinë që të futemi në një rrjet vlere të shtuar ushtarake global. Pra, strategjia është fillimisht, të ndërtojmë kapacitetet tona, nuk blejmë, prodhojmë, duke kuptuar që kjo është edhe një strategji industrializimi i vendit, në mënyrë që ne të ecim paralelisht jo vetëm me turizmin, jo vetëm me bujqësinë, por të kemi aktivitet prodhues dhe çdo cent i shpenzuar në mbrojtje, të shkojë drejt gjenerimit të fuqisë punëtore në vend. Duhet të kuptojmë që çdo vend pune në industrinë ushtarake prodhon tre vende pune në industrinë mbështetëse civile. Dhe kjo është një motor që duhet të ndikojë në të gjithë ekonominë. Dhe një element që është shumë i rëndësishëm dhe lidhet me buxhetin, dhe më duhet ta shpjegoj, insistimi ynë që të rigjenerojmë kapacitet prodhues dhe shteti të jetë aksionar në këto kompani të përbashkëta me kompani private për prodhimin ushtarak, është që shteti të gjenerojë të ardhura nga kjo industri dhe, në këtë mënyrë, ne e shkëpusim varësinë nga paratë e taksapaguesve. Sa herë që na duhet të modernizojmë, na duhet të investojmë në infrastrukturë apo në teknologji, të mos kemi nevojë, por të përdorim të ardhurat që gjenerojnë nga industria.

Ka armë të mjaftueshëm sot ushtria shqiptare, se më bëri përshtypje që thatë pak më parë z. Ministër që pavarësisht se dihet pra që janë shpenzime modeste në kuadër të kapaciteteve që ka vendi ynë. Sot ka armë mjaftueshëm Shqipëria?

Patjetër, në këndvështrimin kur konsiderojmë rreziqet që na kanosen dhe shpeshherë ka rreziqe që janë të natyrës teknologjike, sulmit kibernetik, sepse fuqia sot e çdo shteti matet edhe kryesisht në elementin teknologjik dhe ky është një komponent ku qeveria shqiptare ka investuar ndjeshëm dhe jemi në një situatë ku prej tre vitesh, ne përballemi me sulme thuajse të përditshme, minimalisht të përjavshme në komponentin civil, infrastrukturë kritike, kemi pasur shembuj së fundmi dhe ne aty në një përpjekje gjithështetërore qoftë ushtarake, qoftë civile, përballemi me sukses me këto kërcënime. Nëqoftëse shohim nga ana e kërcënimeve më konvencionale, patjetër jemi në kuadër të Aleancës dhe të një strategjie, ku jemi pajisur edhe me drone luftarakë, dhe do vazhdojmë të pajisemi, jemi pajisur me sisteme komandim-kontrolli dhe do vazhdojmë ta modernizojmë forcën e armatosur. Një përpjekje domethënëse dhe pak njerëz janë të vetëdijshëm për këtë, por duhet ta themi që Forcat Speciale shqiptare janë duke gjeneruar edhe më shumë kapacitete, më shumë modernizim, më shumë mjete, më shumë sisteme dhe praktikisht ne po punojmë në dy komponentë. Jo vetëm armatim, përmes industrisë, por edhe trajnim-stërvitje dhe edukim dhe së shpejti do kemi edhe hapjen e Kampusit të ri të Akademisë së Forcave të Armatosura, sepse duhet të gjenerojmë kapacitete njerëzore për t’i përdorur këto mjete, këto sisteme, këto pajisje.

Vetëm pak shkurtimisht, tek sulmet kibernetike, përtej Iranit që ka dalë hapur në sulmin ndaj sistemit “Teams” përpara dy vitesh dhe nga ai rast më pas edhe ne shkëputëm marrëdhëniet diplomatike duke larguar ambasadën e këtij shteti nga Tirana zyrtare. Nga cilat vende të tjera na vijnë këto sulme të tjera kibernetike z. Vengu, dhe në këto raste, a është e rrezikuar siguria kombëtare?

Atëherë, në strategjinë tonë të sigurisë kombëtare, kërcënimet kibernetike, janë në krye të kërcënimeve. Dhe ne i kemi trajtuar si një kryefjalë të kërcënimeve, prandaj ne investojmë fuqishëm dhe së fundmi kemi themeluar Komandën Kibernetike me Forcën e Armatosur. Pra, të gjitha këto kapacitete inxhinierike, programuese, mbrojtjeje të sistemeve të infrastrukturës, i kemi bërë bashkë në një komandë operacionale. Pra kemi rritur kapacitetin tonë sesi luftojmë dhe përballemi me këto kërcënime duke ndihmuar edhe komponentët civil, jo vetëm Forcën e Armatosur. Për sa i përket vendeve nga të cilat vijnë këto kërcënime, shpeshherë sipas edhe inteligjencës së Aleancës, jo vetëm inteligjencës sonë shohim që në rajon ka një ndarje detyrash, pra shpeshherë janë elementë të palëve të treta si Irani apo Rusia apo dhe elementë më të lokalizuar privatë, joshtetëror, të cilët vihen në funksion të një strategjie të një shteti të tretë.

Dhe ky shteti i tretë vazhdon të jetë Irani apo Rusia?

Sipas të gjithë inteligjencës së Aleancës, po. Ky është vlerësimi i përbashkët, jo vetëm një vlerësim i yni, por siç e thashë mbrojtja kibernetike është një mbrojtje që duhet të konsiderohet e gjithanshme dhe jo detyrimisht me prejardhje nga një palë, mund te jene disa palë dhe mund të jenë edhe aktorë joprivat, sepse lufta hibride bëhet shpeshherë nga ente edhe nga aktorë të cilët që nuk janë shtetërorë.

Për çfarë po përdoren dronët “Bajraktarë”, të cilat Shqipëria i u mori në mars të vitit 2024 nga Turqia, z. Vengu?

Siç është deklaruar edhe nga kryeministri edhe më parë kemi pasur rastin edhe ta bëjmë publike, dronët “Bajraktarë”, kanë një përdorim të dyfishtë. Siç e thashë ne përpiqemi që sa herë të ndërtojmë një kapacitet, një fuqi zjarri apo një sistem një pajisje, ne synojmë që të adresojmë dy nevoja, një nevojë ushtarake dhe një nevojë civile, për pasojë dronët “Bajraktarë” kanë jo vetëm kapacitetin e tyre luftarak, mbingarkesa eksplozivësh dhe raketash, por përdoren edhe për vëzhgim dhe survejim ajror veçanërisht këtë periudhë përsa i përket zjarreve, qoftë në kapacitetin e tyre të mbulimit të survejimit ajror gjatë natës, qoftë edhe gjatë ditës dhe ç’është e vërteta besoj se ka pasur një impakt në parandalimin e disa situatave, ose të paktën në shpërndarjen e forcave në terren në disa raste zjarresh domethënëse sëfundmi siç kanë qenë qoftë në Jug të vendit, qoftë në Elbasan. Kështuqë pavarësisht se shpeshherë mund të paragjykohet Forca Ajrore për këtë përdorim, ne besojmë fuqimisht që Forcat e Armatosura duhet të kontribuojnë edhe në parandalimin e situatave civile dhe një pjesë e mirë e buxheteve në rritje të Mbrojtjes do të shkojë në rritjen e kapaciteteve të Mbrojtjes Civile.

Z. Ministër, ka mjaftueshëm ushtarë sot Shqipëria dhe burime njerëzore dhe a do të rikthehet shërbimi ushtarak i detyruar siç mund të jetë diskutuar ose siç mund të jetë hedhur si ide, si konsultim në opinion publik?

Atëherë në momentin që flasim ne jemi shumë afër një force aktive të përberë prej 7000 vetash aktivë. Synimi është që ne të shkojmë me ritmet aktuale, ku ne rekrutojmë praktikisht pesë herë më shumë të rinj që hyjnë në Forcat e Armatosura se sa 10 vite më përpara. Ritmi i rekrutimeve, prej dy vitesh është rritur ndjeshëm. Po ju jap një shembull: Në 120 vende në Akademinë e Forcave të Armatosura, aplikojnë 1200 kandidatë. Raporti i rekrutimit është 1/10. Kemi rritur ciklet e rekrutimeve, bëjmë tre në vit dhe kjo na bën shumë besimplotë se ne do arrijmë të kemi një Forcë të Armatosur brenda pak vitesh të përbërë prej 10 mijë vetash aktivë, komponentë të cilit do t’i shtojmë edhe komponentin “rezervist”. Jemi duke nxjerrë aktet nënligjore të ligjit për “Forcën Rezerviste”, ku synojmë të rekrutojmë deri në fund të kësaj dekade 2000 rezervistë, të cilët do t’i bashkëngjiten Forcës së Armatosur, në mënyrë që të kemi një përbërje prej 12 mijë forcash të armatosur.

Duke patur kaq shumë interes për Forcat e Armatosura, pse u miratua me një Vendim të Këshillit të Ministrave, pra rikthimi në shërbimin aktiv i ushtarakëve rezervë. Ka qenë kërkesë e tyre z. Ministër? Pra, në këto shifra që ju dhatë, përfshihen edhe ushtarakët në pension, le të themi?

Atëherë, nuk janë detyrimisht ushtarakë në pension, për efekt të moshës, mund të jenë ushtarakë që për arsye të tyre familjare mund të kenë konsideruar në atë moment, vite më parë. Sepse ç’është e vërteta, kjo duhet thënë dhe duhet ta dijë publiku: kemi një rënie drastike të largimeve nga Forcat e Armatosura. Kanë rënë me 65%, ndërkohë që janë pesëfishuar rekrutimet. Kjo tregon që është bërë një karrierë më e qëndrueshme, më tërheqëse për të rinjtë.
Pse largoheshin zakonisht në atë kohë?

Largoheshin për efekt të politikës së pagave, efekt të qartësisë së karrierës, për efekt se konsideronin se jo detyrimisht kishin një të ardhme të qartë. Tani jemi në kushte ku kemi një rritje prej 170% praktikisht të rrogave në 10 vitet e fundit, do vazhdojmë ta bëjmë sepse në programin të Qeverisë Rama “Shqipëria 2030”, kemi si program qe të arrijmë mesataren në NATO. Sot jemi vendi që i paguan më mire ushtarakët në rajon, pa krahasim dhe ky është një lajm i mirë, sepse në konsideratën e kësaj qeverie, Forca e Armatosur është një kapacitet kombëtar dhe duhet trajtuar si i tillë, duhet të jetë me pagesa më të larta në Sistemin e Administratës Publike dhe ne do ta vazhdojmë këtë rritje domethënëse të trajtimit financiar sikundër investimi në formim të vazhdueshëm në Akademinë e Forcave të Armatosura në programe të dyfishta me akademi të huaja partnere dhe pse jo edhe programe më interesante për kapacitete specifike si mbrojtja kibernetike apo inxhinieria e armatimi,t të cilat janë dhe e ardhmja e këtij sektori.

Përveç Bazës ushtarake Ajrore të NATO-s në Kuçovë, çfarë investimesh të tjera të rëndësishme priten drejtpërsëdrejti nga Aleanca në vendin tone në formën e bazave z.Vengu?

Ne pas investimeve domethënëse në Kuçovë, të cilat do t’i vazhdojmë, e para sepse kemi një kërkesë qoftë nga Aleanca, qoftë edhe vetë nevojat e Forcës sonë Ajrore që të gjenerojmë më shumë sisteme infrastrukture, në mënyrë që ajo bazë të jetë absolutisht operacionale në çdolloj skenari vetëmbrojtës, apo në mbështetje të Aleancës, çka sot e bën vetëm në mënyrë të pjesshme. E dyta kemi Bazën Detare të Porto Romanos. Siç e dini është port civil, por me një komponent ushtarak. Lajmi i mirë është që jemi në kushte që mund të themi që kemi ndërtuar një konsensus brenda Aleancës për dobishmërinë e kësaj baze dhe tani jemi duke punuar për mënyrën sesi bashkëfinancohet ky projekt. Sepse ne synojmë që jo vetëm të financohet nga qeveria shqiptare, nga Forcat e Armatosura, të mund të financojë edhe përmes një kontributi nga vende aleate. Jemi në bisedime e sipër, nuk dua ta paragjykoj këtë proces, është një vendimmarrje shumëkombëshe e 32 vendeve aleate dhe është herët për të thënë fjalën e fundit, por në bisedimet e fundit që patëm gjatë samitit, besoj se ishin biseda e konsultime premtuese që bëri dhe Kryeministri me Sekretarin e Përgjithshëm të Aleancës.

Më lejoni t’ju bëj edhe një pyetje të fundit, se folëm pak më parë për dronet “Bajraktarë” dhe ju thatë z .Ministër që kanë arritur në disa raste të parandalojnë edhe raste e zjarreve. Pse nuk e parandaluam për shembull këtë të fundit në Elbasan, kur është djegur fusha e mbetjeve të inceneratorit, duke shkaktuar një katastrofë mjedisore dhe nga ana tjetër pse sa herë siç kemi parë në vitet e tjera ka raste zjarresh në Shqipëri duhet me se s’bën ndihma e një helikopteri ku nga ana e agjencisë europiane që mund të na e sjellë ose Greqia ose vendet e tjera, sepse kapacitetet tona nuk mjaftojnë për t’i fikur këto zjarre?

Më lejoni të bëj një parantezë, sepse janë gjëra që lidhen. E para unë nuk thashë që detyrimisht çdo vëzhgim ajror parandalon apo jo, por ajo që është e sigurt është që vëzhgimi ajror i integruar me forcat në tokë, ndihmon në logjistikën dhe në shpërndarjen e forcave për të përballuar një zjarr. E dyta, disa fakte: në dy javët e fundit kemi pasur mesatarisht 50 deri në 60 vatra zjarresh në ditë. Një pjesë e mirë, dyshimet operacionale që janë të qëllimshme dhe për pasojë janë vepër penale, vepër e rëndë madje dhe kemi kërkuar dhe kemi bashkëpunuar me organe ligj-zbatuese për ta adresuar si çështje, por nga ana tjetër ne kemi mobilizuar frontin i parë të reagimit që janë bashkitë. Bashkitë kanë kapacitete shumë më shumë se edhe pak vite më parë, por patjetër që janë edhe fenomene përmasash natyrore, që varen edhe nga era që fryn, nga termometri i lartë. Duhet të kuptojmë që i gjithë Mesdheu është në një valë zjarri sot që flasim: Francë, Itali, Spanjë, Greqi, Turqi; ne, nuk bëjmë përjashtim. Gjithë sistemi ynë i Mbrojtjes Civile është totalisht në përputhje me mënyrën sesi reagon çdo vend europian. Ajo që ne duhet të bëjmë, është të ndërtojmë më shumë kapacitete, të kemi më shumë mjete, prandaj edhe industria prodhuese ushtarake do të prodhojë edhe mjete të emergjencave civile: zjarrfikëse të specializuara, jo vetëm urbane, malore, pyjore, për rastet ku ne kemi këto lloj situatash dhe rreziqesh. Dhe e dyta, nuk ka asgjë të keqe që të kesh ndihmë nga vende partnere. Mekanizmi Europian i Mbrojtjes Civile, prandaj është ndërtuar.

Nuk ndodh asnjëherë që në momentin e parë të kërkojmë ndihmë. Ne kemi sot 4 helikopterë në dispozicion. Të gjithë të gatshëm, nga një vetëm që kishim vitin e kaluar. Kemi 4, por patjetër që duhet respektuar gjithë elementi dhe hallka e përgjegjësisë. Në çdo vend evropian dhe në Mekanizmin Evropian, reagimi i parë vjen nga pushteti vendor, reagimi i dytë vjen nga një koordinim forcash nën urdhrat e prefektit dhe reagimi i tretë vjen nga forca e armatosur, aty ku nuk mjaftojnë kapacitetet. Është rasti i landfillit në Elbasan, ku ndodhi pikërisht kështu u mobilizua fillimisht bashkia, u mobilizuan fillimisht bashkitë përreth dhe u mobilizua dhe Forca e Armatosur nga ajri. Duhet kuptuar që raste të tilla jo detyrimisht ndërhyrja nga ajri është efikase, sepse po flasim për një tipologji zjarri, e cila është më shumë në brendësi. Por kemi operuar qoftë me Xhenion, qoftë me Logjistikën për të ndërprerë disa vatra, për të bërë hyrje dhe mekanizma për të ndërprerë komplet gjithë atë kompleksin e zjarrit dhe besoj se kjo ka prodhuar efekte sot sepse ka filluar të ulet intensiteti dhe jemi afër, besoj unë, zgjidhjes së kësaj situate. Nuk duhet të surprizohemi aspak kur kemi ndihmë nga partnerët, se në fund të fundit edhe Shqipëria ka dhënë ndihmë në zjarrin në Greqi. Ka dhënë ndihmë në zjarrin në Turqi apo edhe në fenomene të tjera natyrore, kështuqë është krejt normale.

Faleminderit dhe punë të mbarë z. Ministër!

Faleminderit juve!