Miratohet në parim Projektbuxheti i Mbrojtjes për vitin 2020

e hënë, 18 nëntor 2019 15:42

Komisioni i Sigurisë Kombëtare në Kuvendin e Shqipërisë miratoi në parim projektbuxhetin e mbrojtjes për vitin 2020.

Projektbuxheti u prezantua nga zëvendësministri i Mbrojtjes Petro Koçi, i cili shoqërohej nga shefi i Shtabit të Përgjithshëm të FA gjeneral brigade Bardhyl Kollçaku dhe drejtorë në Ministrinë e Mbrojtjes dhe Shtabin e Përgjithshëm.

Në projektbuxhetin e prezantuar nga zëvendësministri Koçi vihet re rritja nga 1,26% të Prodhimit të Brendshëm Bruton në vitin 2019, në 1,33% në vitin 2020.
Në terma konkretë, buxheti i mbrojtjes për vitin 2020 është planifikuar të jetë 24.798.845.000 Lek krahasuar me 18.532.417.000 Lek që ishte për vitin 2019.

Zërat kryesorë ku është përqendruar Buxheti i Mbrojtjes për vitin e ardhshëm janë mbështetja për personelin, operacionet brenda dhe jashtë vendit përfshirë emergjencat civile, stërvitjet, arsimimi dhe kualifikimi, modernizimi dhe infrastruktura.

Relatori i projektbuxhetit në Komisionin e Sigurisë, deputeti Xhemal Qefalia vlerësoi realizimin e buxhetit të Mbrojtjes për vitin 2019 dhe rritjen për vitin 2020.
Projektbuxheti i Mbrojtjes pritet të diskutohet dhe votohet nen për nen muajin e ardhshëm në Komisionin e Sigurisë.

Më poshtë prezantimi i plotë i projektbuxhetit të Mbrojtjes për vitin 2020 nga zëvendësministri Koçi në Komisionin e Sigurisë Kombëtare:

***

VIDEO:

Të nderuar kolegë deputetë,

Ju falënderoj për kohën dhe angazhimin tuaj në çdo moment të punës së Ministrisë së Mbrojtjes, por sidomos në miratimin e buxhetit që shënon edhe momentin më të rëndësishëm të takimeve tona dhe që dua ta theksoj, që në krye të fjalës sime, kanë pasur një impakt të ndjeshëm në përmirësimin dhe rritjen e efikasitetit të buxheteve të mbrojtjes.

Gjëja e parë që dua të them, përpara se t’ju bëj një prezantim më të hollësishëm dhe një zbërthim të elementëve të buxhetit, është që buxheti për vitin 2020 vjen me rritje. Besoj që ky trend rritës që ka ndjekur buxheti i mbrojtjes vit pas viti është në fakt prova më e qartë e vendosmërisë së qeverisë sonë, dhe të gjithë ne, për t’ju përmbajtur angazhimeve tona kundrejt Aleancës dhe partnerëve, qoftë në terma financiarë, pra duke e rritur gradualisht buxhetin derisa ta çojmë atë në 2% të PBB, por edhe në terma konkretë, pra në terma të modernizimit dhe rritjes së kapaciteteve të forcave tona të armatosura, apo në terma të përballimit të kërkesave që na vinë për të kontribuar në misionet e Aleancës, por së shpejti, edhe të OKB, kudo që është e nevojshme.
Dhe në fakt, edhe Akti Normativ, dhe shtesa e buxhetit me fokus kryesor tek misionet ndërkombëtare të Shqipërisë ishte një tregues më tepër i këtij angazhimi.

Pra, draft buxheti i Ministrisë së Mbrojtjes për vitin 2020 ndjek një trend rritës dhe unë jam optimiste që gradualisht po na lejon rritjen dhe përmirësimin e kapaciteteve të mbrojtjes së vendit tonë me qëllim vijimin e përmbushjes së objektivave si në planin kombëtar ashtu dhe të detyrimeve që kemi ndaj NATO-s.

Treguesi më i qartë i këtij trendi janë tavanet buxhetore të Ministrisë së Mbrojtjes miratuar me vendimin nr. 523, datë 25.07.2019 të Këshillit të Ministrave “Për miratimin e tavaneve përfundimtare të shpenzimeve të Programit Buxhetor Afatmesëm 2020-2022”.

Në zbatim të këtij vendimi, shpenzimet e Ministrisë së Mbrojtjes për vitet 2020-2022 në raport me Produktin e Brendshëm Bruto paraqiten si më poshtë vijon:

- Për vitin 2019: - 1,26 % e PBB dhe 16% e buxhetit është për investime
- Për vitin 2020: - 1,33 % e PBB dhe 19% e buxhetit është për investime
- Për vitin 2021: - 1,49 % e PBB dhe 26% e buxhetit është për investime
- Për vitin 2022: - 1,75 % e PBB dhe 33% e buxhetit është për investime.

Më konkretisht, për vitin 2020, draft buxheti i MM është planifikuar të jetë 24.798.845.000 Lek krahasuar me 18.532.417.000 Lek që ishte për vitin 2019. E parë në raport me Produktin e Brendshëm Bruto buxheti i vitit 2020 është 1,33% i PBB nga 1,26% që ishte këtë vit që po mbyllim.

Pra, janë rreth 6 miliardë lekë më shumë, që i shtohen buxhetit të MM. Është një shifër e konsiderueshme, që do të na lejojë të ndjekim dhe zgjerojmë disa programe kyçe në procesin e modernizimit të forcës së armatosur, por edhe të përmbushim detyrat e reja që ka tashmë MM, që fokusohen tek garantimi i sigurisë së qytetarëve në raste emergjencash, dhe që realisht kanë pasur në ndikim të prekshëm në kapacitetet tona financiare.

Por kjo rritje në fakt, tregon vetëm një pjesë të historisë. Pjesa tjetër e historisë që duhet treguar është që falë miradministrimit dhe financave e burimeve dhe goditjes së abuzimeve e shpërdorimit nga të cilat mbrojtja ka vuajtur tmerrësisht shumë gjatë 30 vjetëve të fundit, impakti i kësaj rritje në terma realë, pra të projekteve që mund të zbatohen dhe nevojave që mund të përmbushen, është akoma më i madh.

Dhe tjetra, kjo rritje e buxhetit, shoqërohet me një rritje të raportit të shpenzimeve për Kapitale të Brendshme, Investime (Artikulli 231). Këtë vit kjo kategori shpenzimesh ishte në masën 16% të buxhetit të mbrojtjes, ndërsa për vitin 2020 do të përbëjnë 19% të buxhetit, duke hedhur kështu një hap më shumë drejt përmbushjes së detyrimeve të marra nga qeveria shqiptare në Samitin e Uellsit për rritjen graduale të buxhetit të mbrojtjes deri në 2% të PBB, por edhe rritjen e shpenzimeve për investime dhe modernizim në masën 20% të buxhetit të mbrojtjes, deri në vitin 2024.

Pra, me pak fjalë, ky buxhet duhet parë edhe si një deklaratë politike e seriozitetit të qeverisë shqiptare për të përmbushur çdo detyrim e angazhim që kemi marrë kundrejt aleatëve dhe NATO, të marra në Samitin e Uellsit, të rikonfirmuara edhe në forume të tjera të NATO-s dhe në kontaktet me aleatin tonë strategjik, SHBA.

Për të ardhur tek një diskutim më i hollësishëm, ky buxhet do të ndahet në:
- Shpenzime korrente (mallra e shërbime), totali i të cilave planifikohet të jenë 20.078.845 Lek,
- Shpenzime Kapitale të Brendshme dhe investime (Artikulli 231), të cilat planifikohen në masën 4.720.000 Lek.

Pra, siç shihet edhe nga treguesit financiarë aktualë, buxheti siguron vazhdimësinë e zhvillimit të reformave në fushën e mbrotjes si dhe përmbushjes së detyrimeve tona për plotësimin e objektivave të kapaciteteve, të gjitha këto të koordinuara ngushtësisht me strukturat e NATO-s. Në këtë kontekst, dua të nënvizoj që muajin e kaluar, në Ministrinë e Mbrojtjes u mbajtën diskutimet bilaterale me përfaqësuesit e NATO-s në kuadër të DPCS (Defense planing capability survey) proces ciklik dy vjecar me fokus rishikimin dhe planifikimin e kapaciteteve të mbrojtjes.

Kërkesat buxhetore që paraqesim këtu janë hartuar nga Ministria e Mbrojtjes në përputhje me programet e Mbrojtjes dhe janë produkt i bashkëpunimit të strukturave të FA-së të të gjithë niveleve të komandim-kontrollit. Ky besoj është në element i ri, që tashmë është kthyer në praktikë për dikasterin e mbrojtjes, ky në fazën e hartimit të projektbuxhetit, mblidhen realisht mendimet, idetë, nevojat, kërkesat e të gjitha niveleve të komandimit, për të arritur në një dokument, që realisht përmbush sa më mirë nevojat e forcave të armatosura.
Programimi për buxhetin është në përmbushje të misionit kushtetues të FA dhe mbështet në Strategjinë e Sigurisë Kombëtare, Strategjinë Ushtarake, Planin Afatgjatë të Zhvillimit të FA 2019-2025, Planin e Kapaciteteve Operacionale, kërkesat e Objektivave të Kapaciteteve.

Buxheti i mbrojtjes do të përdoret për mbështetjen e programeve të mbrojtjes të parashikuara për vitin 2020, për të cilat janë hartuar kërkesat buxhetore si më poshtë:

1. Mbështetja për personelin;
2. Operacionet brenda dhe jashtë vendit dhe emergjencat civile, të cilat janë dy zëra që kanë marrë një peshë jashtëzakonisht të madhe pas ndryshimeve në ligjin për emergjencat civile, por edhe pas zgjerimit të pjesëmarrjes së forcave tona në misione jashtë vendit;
3. Gatishmëria dhe mirëmbajtja;
4. Stërvitjet;
5. Arsimimi dhe kualifikimi, ku dua ta theksoj është bërë një progres vërtet i madh edhe pse na mbetet ende shumë punë. Unë besoj fort që ndërtimi i një ushtrie moderne kalon nga fuqizimi i elementëve të arsimit, kualifikimit dhe stërvitjes, dhe bashkë me strukturat kemi punuar shumë për të investuar në këtë drejtim;
6. Strukturat dhe angazhimet ndërkombëtare;
7. Modernizimi;
8. Infrastruktura;
9. Mbështetja me mallra e shërbime dhe mbështetja administrative;

Buxheti vjetor 2020 i MM mundëson mbështetjen me burime financiare të kërkesave për modernizim, arritjen dhe mbajtjen e niveleve të planifikuara të operacionalitetit, mbështetjen e detyrimeve që Shqipëria ka ndaj Aleancës për mbrojtjen kolektive por edhe detyrimet në mbështetje të paqes dhe sigurisë ndërkombëtare nëpërmjet pjesëmarrjes në operacione të NATO, BE dhe OKB.

Projekt buxheti është ndërtuar mbi një prioritizimin të kapaciteteve duke u fokusuar në kapacitete të përdorshme, fleksibile dhe të ndërveprueshme, por aty janë përcaktuar edhe nivelet në të cilat duhet të zhvillohet çdo kapacitet, të shoqëruara me nevojat për burime.

Kërkesat prioritare në programet e modernizimit mbështesin projektet kryesore të FA, kryesisht atyre të njësive luftuese (batalioni i dytë i këmbësorisë, batalioni i forcave speciale, batalioni komando).

Lista e Programeve buxhetore të Ministrisë së Mbrojtjes për vitin 2020 është:

1. Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi 1.209,000,000 leke; 4,9% e buxhetit te mbrojtjes
2. Forcat e Luftimit: 10.273.335.000 Lek ; ose 41,4% e buxhetit të mbrojtjes
3. Arsimi Ushtarak: 600.050.000 Lek ; ose 2,4% e buxhetit të mbrojtjes
4. Mbështetja e Luftimit: 6.445.910,000 Lek ; ose 26% e buxhetit të mbrojtjes
5. Mbështetje për Shëndetësinë: 895.550.000 Lek ; ose 3,6% e buxhetit të mbrojtjes
6. Mbështetje Sociale për Ushtarakët: 5.060.000,000 Lek ; ose 20,4% e buxhetit të mbrojtjes
7. Emergjencat Civile: 315.000.000 Lek ; ose 1,3% e buxhetit të mbrojtjes

Analiza e Përgjithshme e kërkesave buxhetore të Ministrisë së Mbrojtjes

Shpenzimet e Personelit:

Në artikullin 600 – 601, shpenzime për paga dhe sigurime shoqërore kërkesat buxhetore të strukturave buxhetore të Ministrisë së Mbrojtjes janë në përputhje me tavanet e parashikuara duke mos paraqitur kërkesa buxhetore shtesë për politika të reja. Me buxhetin e akorduar për
Ministrinë e Mbrojtjes në këtë artikull plotësohen kërkesat buxhetore për numrin e punonjësve të parashikuar për vitet e PBA.

Në hartimin e kërkesave për mbështetjen me burime të personelit, strukturat e MM janë mbështetur për plotësimin e strukturave prioritare dhe të strukturave të tjera të FA.

Shpenzimet korrente:

Në prioritetin e shpenzimeve korrente zërat kryesorë për të cilin janë hartuar kërkesat janë:

- Operacionet paqeruajtëse ndërkombëtare. Këto kërkesa mbështesin angazhimin e e FA në opeacionet brenda dhe jashtë vendit sipas detyrimeve të deklaruara si dhe angazhimet për emergjencat civile. Në kërkesat buxhetore për operacionet jashtë vendit, faktor është numri i personelit të FA i deklaruar në strukturat e NATO-s dhe strukturat e tjera ndërkombëtare por mund të jetë i ndryshueshëm në varësi të zhvillimeve në arenën ndërkombëtare për të cilën do të informojmë menjëherë strukturat përkatëse vendimmarrëse. Unë jam krenare që Shqipëria është sot kontribuuesi i dytë më i madh për frymë në radhët e NATO në misionet e aleancës. Dhe profesionalizmi i djemve e vajzave tona në këto misione sot është një burim krenarie për të gjithë ne, por edhe një nga arsyet kryesore përse Shqipëria sot gjithmonë e më tepër po fiton respektin e partnerëve dhe mbështetjen e tyre. Por, është edhe një veprim i rëndësishëm në aspektin praktik, pasi falë këtyre misioneve FA janë duke fituar eksperiencë të vyer të metodave moderne të luftimit, në koordinimin dhe bashkëpunimin me aleatët.

- Kërkesat për përfaqësitë/shtabet dhe aktivitetet me NATO-n duke siguruar mbështetjen e personelit ushtarak e civil të angazhuar në shtabet e NATO-s, Përfaqësitë Ushtarake, Atashetë Ushtarakë dhe strukturat ushtarake rajonale.
Vendi ynë është pjesëmarrës në iniciativat e sigurisë rajonale dhe prej vitit 2019 ka marrë drejtimin e disa prej tyre, gjë e cila kërkon mbështetje me fonde buxhetore për mirë funksionimin e këtyre strukturave. Aktualisht, kemi marrë drejtimin e SEDM-it (Ministerialit të Mbrojtjes së Evropës Juglindore) dhe Sekretariatit te SEDM-it si dhe Qendrës për Bashkëpunim dhe Siguri (RACVIAC).

- Kërkesat për stërvitje të FA, si faktori kryesor për përmbushjen e detyrimeve kushtetuese, përballimin e emergjencave civile, dhënien e ndihmës në mbështetjen e autoriteteve civile si dhe rritjen e aftësive operacionale të FA.

- Kërkesat për mbështetjen me shërbime të tjera ku më të rëndësishmet janë furnizimi me karburant i strukturave të Ministrisë së Mbrojtjes, siguracione të ndryshme si për personelin ashtu dhe për pajisjet e FA, shërbime me të tretë, etj.

- Kërkesat për gatishmërinë dhe mirëmbajtjen, të cilat synojnë rritjen e nivelit të gatishmërisë së strukturave të FA dhe rritjen e nivelit të mirëmbajtjes së sistemeve, pajisjeve dhe mjeteve për të mbajtur dhe arritur kapacitetet operacionale të kërkuara.

Shpenzimet për Investime:

Në përmbushje të objektiveve të kapaciteteve dhe detyrimeve e angazhimeve të tjera, kërkesat për investime janë hartuar në mbështetje të PAZh, duke marrë në konsideratë projektet në vazhdim, projektet me kërkesa operacionale të miratuara, propozime teknike dhe detyra projektimi në funksion të modernizimit të FA si dhe ndërhyrjet infrastrukturore më të nevojshme për njësitë e FA. Objektivat kryesorë të implementimit të programeve të investimeve për vitet e PBA janë:
- Implementimi i OK dhe përmbushja e deklarimeve dhe detyrimeve ndaj NATO-s;
- Mbështetja për projektet kryesore të modernizimit të FA;
- Mbështetja për rritjen e kapaciteteve për përballimin e emergjencave civile;
- Përmirësimi i infrastrukturës së njësive e reparteve sipas standardeve të NATO-s.

Kërkesat për Modernizim:

Projektet e modernizimit kanë një impakt të madh në kërkesat buxhetore të Ministrisë së Mbrotjes. Prioritet janë sigurimi i armatimit të lehtë dhe municionit të nevojshëm për FA, sistemet e mbështetjes me zjarr, sistemet e zbulimit taktik, sistemi i vëzhgimit të hapësirës ajrore, sisteme komunikimi (tokë – ajër – tokë), sistemet e vetëmbrojtjes së helikopterëve, rinovimi teknologjik i sistemit të vëzhgimit të hapësirës detare, sistemi i mbrojtjes ajrore të bazuar në tokë (GBAD), pajisjet luftarake individuale, etj.

Referuar kërkesave buxhetore të programeve“Mbështetja e Luftimit”, “Forcat e Luftimit”, “Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi”, “Mbështetje Sociale për Ushtarakët”, dhe “Emergjencat Civile” rezulton se tavanet buxhetore mbulojnë kostot e politikave ekzistuese dhe financimin e politikave të reja.
Kërkojmë një rishpërndarje të fondeve në artikullin 231 shpenzime kapitale, brenda buxhetit të propozuar të MM, për këtë artikull, për të mbështetur realizimin e objektivave në programin “Arsimimi ushtarak”, me anë të cilit realizojmë reformimin e sistemit të arsimimit institucional ushtarak dhe përgatitjen profesionale të pjesëtarëve të FA.

Kërkesa për infrastrukturën:

Prioritet janë ndërhyrjet infrastrukturore në funksion të krijimit të kushteve optimale për punë në strukturat kryesore të FA, garnizoni Skënderbe, garnizoni Zall-Herr, Poshnje, Vau i Dejës, etj. Gjithashtu një drejtim kryesor janë ndërhyrjet infrastrukturore në grup depot e armatim municionit, maja e Midës, Kuçovë (në mbështetje të projektit të garantuar nga NATO për ringritjen e bazës ajrore të Kuçovës), etj.

Lidhur me detyrimet e prapambetura, Ministria e Mbrojtjes në totalin e saj ka mbartur detyrime për strukturat e Drejtorisë së Përgjithshme të Emergjencave Civile dhe për Drejtorinë e Përgjithshme të rezervave Materiale të Shtetit, të dyja struktura të programit buxhetor “Emergjencat civile” në shumën 960,589,634 Lek . Kjo vlerë nuk është akorduar në buxhetin e Ministrisë së Mbrojtjes për vitin 2020 si dhe vitet e PBA.

Të nderuar kolegë,

MM dhe FA kanë bërë gjatë këtyre viteve një punë të jashtëzakonshme për të përballuar kërkesat e mëdha për modernizim, pajisje, kapacitete, infrastrukturë e burime njerëzore që kërkon një ushtri e NATO. Sigurisht, që nevojat janë shumë të mëdha dhe do të duhet shumë punë për ta sjellë FA realisht një nivelin e një force profesioniste moderne, me pajisjet dhe infrastrukturën që kërkon një forcë e tillë. Krahas kësaj pune, na është dashur të investohemi shumë edhe në një dimension të ri të punës sonë, që lidhet me sigurinë e brendshme, me të ashtuquajturën mbrojtje civile, që na ka vënë kërkesa jo të vogla mbi shpatulla.

Por unë besoj që mes angazhimeve të qeverisë dhe miradministrimit të punës nga MM ne jemi sot në rrugën e duhur për të përmbushur të gjithë angazhimet e marra. Ky buxhet është një hap më shumë në këtë drejtim, prandaj do t’ju ftoja që të na mbështesnit.

Faleminderit!