Newsroom Fjalime të ministrit Fjala e plotë e ministrit të Mbrojtjes z. Niko Peleshi gjatë prezantimit të buxhetit të Mbrojtjes për vitin 2022
I nderuar zoti Kryeministër,
i nderuar Shef i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, gjeneralë,
të dashur efektivë të Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë,
sot është një ditë e gëzuar për ne, me lajme të mira për shqiptarët, por edhe për aleatët tanë në NATO.
Lajmi i parë është që Shqipëria, ky vend i vogël, por tashmë anëtar i Aleancës së madhe të NATO, ndonëse e ndodhur si gjithë pjesa e tjetër e botës në mes të vështirësive të mëdha ekonomike, pandemisë e për më tepër dalë edhe nga goditje të tjera, si tërmeti i 26 Nëntorit 2019, ia ka dalë të ketë në buxhetin e vet përmbushje dinjitoze të të gjitha detyrimeve dhe angazhimeve tona në NATO; madje me disa shifra, të cilat janë historike, siç e tha edhe shefi i SHP. Nuk po zgjatem më shumë me hyrjen, por po përmend disa shifra kuptim plotë: 32% më shumë do të jetë buxheti i vitit 2022 krahasuar me buxhetin e këtij viti. Pra 1/3 më tepër shtohet në buxhetin e vitit 2022. E thënë në kuota nominale, Buxheti i Mbrojtjes është 32,6 miliardë Lek. Akoma më e madhe është rritja në zërin e investimeve për të cilat jemi të gjithë më të interesuar sepse janë më të prekshme dhe me impakt më të madh 102% është rritja në zërin e investimeve në buxhetin e vitit 2022, pra kemi dyfishim të investimeve në fushën tonë të Sigurisë dhe Mbrojtjes. Si u tha edhe si e dinë të gjithë ne kemi angazhime buxhetore ndër të tjera në Aleancën tonë në NATO. Angazhim i përbashkët në Samitin e Wellsit për të gjithë vendet anëtare është që deri në vitin 2024 të gjitha buxhetet kombëtare të vendeve anëtare të kapin shifrën 2% të Produktit të Brendshëm Bruto dhe ne aty kemi depozituar, pra në NATO, një grafik, sipas të cilit, nga 1,47% që jemi këtë vit, vitin tjetër do të shkojë 1,75%, 1,83% dhe pastaj 2% në vitin 2024.
Siç e shikoni me 1,75 GDP që ky buxhet ka, ne i përmbahemi këtij angazhimi duke qenë një vend serioz dhe dinjitoz në NATO. Natyrisht e veçoj si vërtetë historike të prekshme dhe me një impakt shumë të madh në rritjen e motivimit dhe në shtimin e dinjitetit të Forcave të Armatosura një arritje të madhe të këtij buxheti, që është rritja prej 30% e pagave nga ushtari i parë e deri tek oficerët e gradave më të larta, pra për të gjithë efektivët e FA, duke patur pra më shumë se 6000 përfitues.
Është e freskët dita kur ne vlerësuam sëbashku me prezencën e kryeministrit të gjithë pjesëmarrjen e të gjithë efektivëve tanë, por edhe të zjarrfikësve, të efektive të Mbrojtjes Civile, FA, Forcës Tokësore, Forcës Detare në emergjencën e jashtëzakonshme të zjarreve të gushtit. E aty kryeministri ka bërë të njohur e është angazhuar publikisht për rritjen e pagave të ushtarakëve. Nuk kam pse e fsheh edhe unë nuk mendoja se do të arrinim deri në 30% të rritjes së pagës, mbase edhe një rritje 10% ose 15% do të ishte e kënaqshme duke marrë parasysh gjithë komlpeksitetin buxhetor, ekonomik, financiar të vendit edhe të botës, ndaj dua ta falënderoj sinqerisht në emrin tuaj, që nuk e keni mundësinë të flisni të gjithë këtu. Duke qenë zëri juaj, dua të falënderoj së pari kryeministrin , i cili me këtë gjest të veçantë ka treguar vlerësimin e veçantë që qeveria shqiptare ka për FA, për rolin tuaj, për kontributin tuaj në Mbrojtjen Civile, për kontributin tuaj në garantimin, pavarësisë, integritetit territorial, sovranitetit të vendit tonë. Por edhe në NATO, për rolin e jashtëzakonshëm që forcat tona luajnë në misione ndërkombëtare, në kuadrin e NATO-s, Bashkimit Evropian dhe Kombeve të Bashkuara. Kështu që zoti Kryeministër në emër të FA faleminderit!
Ne ju sigurojmë që do të ketë më shumë motivim, më shumë cilësi në rekrutimet tona, tani me këtë pagë dinjitoze. Forcat tona të Armatosura do të bëhen më atraktive padyshim për të rinjtë. Ne angazhohemi që të ngremë në një nivel tjetër sistemin e rekrutimeve. Duhet ta pranojmë që zyrat tona të rekrutimeve nuk janë në lartësinë e duhur, është e vështirë të gjesh një zyrë rekrutimi në një qytet kudo nëpër Shqipëri edhe në Tiranë; zyra të errëta të fshehura, ndërkohë që ne duam ti sjellim ato në qendër për ta filluar dinjitetin e FA që nga momenti kur ne shpallim thirrjen edhe ftesën për të rinjtë dhe të rejat shqiptare që të bëhen pjesë e forcave tona.
Buxheti për modernizimin pëson një rritje me të vërtetë spektakolare, do të thoja, ndonëse dua t’i kursej superlativat. 65% është rritja në modernizim, do të investojmë edhe në pikat tona të dobëta. Nuk është dita për të folur vetëm për arritjet, nuk duam të bëjmë një paradë arritjesh, por duam të flasim për të ardhmen dhe në të ardhmen me këto hapësira buxhetore, që na krijohen duhet të fiksojmë, të ndreqim sëpari disa fusha ku kemi ende punë për të bërë. Këtu e kam fjalën më tepër për gatishmërinë e mjeteve tona, ajrore, detare, tokësore. Kemi shumë punë për të bërë për të gjetur recetën e duhur inteligjente, sesi të kemi një gatishmëri më të lartë të helikopterëve, të anijeve, të mjeteve të tjera. Për këtë kemi aplikuar këtë vit sëpari një bashkëpunim me një agjenci të specializuar të NATO, që është agjencia e prokurimeve të NATO për mirëmbajtjen e helikopterëve, do të vazhdojmë me të gjithë flotën tonë hap pas hapi sapo të çlirohen nga kontrata aktuale, në rastin kur ato nuk janë të kënaqshme për ne, ne do të kërkojmë e do të delegojmë prokurimin tek agjencia e prokurimit të NATO-s. Kjo do të na japë më shumë cilësi dhe fuqi negociuese, siç ndodh herë pas here në kontraktim me të tretët.
Duam ta shtrijmë këtë praktike, e cila po na rezulton e suksesshme në hapin e parë, në të gjitha forcat tona, Forca Detare, Tokësore dhe Ajrore.
Duam të fillojmë të aplikojmë edhe atë që quhet smart defence në bashkëpunim me vendet e tjera në NATO dhe në rajon, që të ekonomizojmë burimet duke kombinuar blerjet sidomos me vende mike apo me vende si Kosova, që nuk është një vend i NATO-s, por është një vend shumë i afërt me ne, jemi vëllezër dhe nuk kemi asgjë për t’i fshehur njëri-tjetrit, por përveç kësaj duam të marrim avantazh duke bashkuar forcat e duke aplikuar atë që quhet smart defence. Unë kam bërë disa takime me homologë në rajon, jo vetëm me Kosovën, por edhe me Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe Malin e Zi edhe me gjerë për të parë mundësinë e aplikimit të smart defence në vitin 2022 e në vazhdim.
E padyshim ky do të mbahet mend si viti i fillimit të punimeve të Bazës Ajrore Taktike të NATO-s që është Baza e Kuçovës. Tashmë jemi në hapjen e siparit të fillimit të punimeve, për pak ditë do të kemi ceremoninë e fillimit të punimeve, 40 milion Eur investim nga NATO. Tashmë është prokuruar nga agjencia e NATO. Janë kontraktorët gati për të filluar punën. Rreth 10% e kësaj vlere, me tepër se 10% do të jetë një kontribut nga ana jonë, për një projekt shtesë, pra për perimetrin e Bazës së Kuçovës, një projekt i hartuar, i certifikuar nga NATO, nga NSPJ.
Do të vijojmë të jemi aktiv në misionet kombëtare, ato janë një mënyrë për ne për të treguar që nuk jemi në NATO vetëm për të përfituar, por jemi edhe për të kontribuar, madje, në rast se shikojmë tabelën e numrit të pjesëmarrjes në misione ndërkombëtare të vendeve të NATO-s, ne lëmë pas edhe vende që kanë disafishin e buxhetit dhe ushtrisë sonë. Pra duam të tregojnë se jemi kontribues reale, duam të zhvillojmë disa kapacitete, siç ju e dini kapaciteti EOD, të cilat jo të gjithë vendet e NATO e kanë, madje dhe vende jo shumë më të zhvilluara se ne. Ne e investojmë këtë kapacitet në NATO, siç është Letonia në Kampin Adazi, ku çdo gjashtë muaj dërgojmë 20 efektivë që bëjnë një punë të çmuar nën komandën kanadeze. Jemi në Kosovë, Bosnje Hercegovinë, Malin e Zi, në Sudanin Jugor dhe në misione të reja në NATO dhe që NATO do të ndërmarrë së shpejti në Irak. Jemi aktiv në nisma rajonale Adriatik 5, SEDM. Me shumë gjasa edhe Defender - 23 do të ketë si vendpritës Shqipërinë. Para pak ditësh kemi zhvilluar konferencën e parë për Defender - 23, kemi dalë me rekorde pozitive nga Defender - 21, një ngjarje e jashtëzakonshme për Shqipërinë, që çimenton rëndësinë strategjike që ky vend ka në rajon dhe në NATO.
Mbrojtja Civile është ajo që ne na bën më të dukshëm e na sjell më pranë komunitetit ,më pranë qytetarit. Për fat të keq jetojmë në një rajon të ekspozuar ndaj risqeve të mëdha natyrore; kemi pothuajse përgjatë gjithë vitit emergjenca civile: në verë, në vjeshtë, në dimër, në pranverë, ndaj na duhet që të jemi më të shkathët dhe koordinues, të koordinojmë më mirë, të gjitha kapacitet edhe përtej Ministrisë së Mbrojtjes, madje sëpari, pushteti vendor dhe institucionet e tjera dhe më pas, pa kursyer Forcat tona të Armatosura, pra kapacitet tona për të siguruar një Mbrojtje Civile të një niveli më të lartë dhe profesional, kështu që këtë vit ky buxhet e reflekton këtë ambicie: 2,1 miliard Lek parashikohen në buxhetin e këtij viti, për investime në parandalim, por edhe në eliminim e pasojave të emergjencave civile. 1,1 miliard Lek do të jenë transfertë e pakushtëzuar për bashkitë, pra nuk ju kërkojmë vetëm përgjegjësinë bashkive të përballen në frontin e parë, siç ju takon, sepse janë menaxherët dhe administratorët e territorit të tyre, por ju japim edhe mbështetje, mbështetje buxhetore të drejtpërdrejtë, natyrisht të kushtëzuar, për investime në fushën e Emergjencave Civile dhe Mbrojtjes Civile. 800 milionë të tjera do të jenë në dispozicion për investime sërish për bashkitë. Do të funksionojnë përmes një komiteti, i cili mbledh projektpropozimet nga bashkitë dhe do të ketë shpallje të projekteve fituese që do të financohen nga ky fond prej 800 milion lekësh.
Sa na përket ne, brenda FA, viti 2022 do të jetë viti ku ne do të konsolidojmë një trupë të konsoliduar në forcat tona për Emegjencat Civile, viti 2022 do të jetë edhe viti ku do të fillojë të jetësohet një projekt i konsiderueshëm mbështetur nga një kooperacion italian në vlerën 30 milion Euro në fushën e Emergjencave Civile, nga i cili do të përfitojnë jo FA vetëm, por së pari bashkitë dhe institucionet e tjera, të cilat, do të pajisen me mjete edhe burime infrastrukturore për të qenë më të afta për t’u përballur me fatkeqësitë natyrore.
Dua të ndalem në tre fusha që do të marrin një shpejtësi të re në vitin 2022 edukimi, inovacioni dhe siguria kibernetike.
Sa i takon edukimit besoj të gjithë e keni ndjekur interesin e veçantë dhe vullnetin politik që kemi marrë nga kryeministri, i cili ka zhvilluar një vizitë personale përgjatë një dite të tërë në Akademinë Ushtarake West Point ku kemi treguar se sa të interesuar, se sa të gatshëm jemi ta ngremë edukimin ushtarak në një nivel tjetër, madje të kapërcejmë edhe kufijtë dhe të krijojmë edhe kapacitete, të edukimit ushtarak që i vlejnë edhe Shqipërisë, por edhe rajonit e pse jo edhe vendeve të tjera në NATO. Kështu që Akademia e FA i ka në buxhet të gjitha burimet për të implementuar projektin më të madh edhe më interesant që është: Fillimi i ndërtimit të Kampusit të ri të AFA, një projekt modern, i cili do ta ngjitë akademinë tonë në një nivel shumë më të lartë se të gjitha vendet e tjera në rajon. Ambicie kemi, kemi bërë edhe lëvizjet e para, kemi deklaruar këtë vullnet edhe në nismat tona rajonale madje edhe në takime bilaterale me të gjithë rajonin. Duket se ka interesim dhe nevojë edhe nga vendet e rajonit për t’iu shërbyer me edukim edhe në fushën e Mbrojtjes. Kolegji i Mbrojtjes do të jetë një institucion i ri, i cili do të mbledhë, do të ripaketojë kurset tona të nivelit të lartë të oficerit, të cilat do të jenë brenda tre vitesh në anglisht. Kemi filluar me kursin më të lartë, KLSM, i cili zhvillohet në anglisht, ku sot që flasim, në atë kurs ka nga Gjermania, Italia, Greqia, Gjeorgjia, Kosova dhe vende të tjera. Pra e kemi shembullin e parë të internacionalizimit edhe në vijim të vizionit të qeverisë për të ndërkombëtarizuar, internacionalizuar institucionet tona të edukimit të lartë dhe ne, sapo e kemi krijuar. Ndërkohë projekti në letër është akoma dhe më ambicioz: një akademi dhe një kolegj mbrojtjeje i standardeve të larta në bashkëpunim me West Point, për t’i shërbyer Shqipërisë dhe vendeve të rajonit me edukim.
Inovacioni duket si një fjalë futuriste, duket si një fjalë që nuk na takon ne, duket si një fjalë që i takon vendeve më të zhvilluara, të parëve të klasës, por në fakt nuk është kështu. Ne besojmë që inovacioni është së pari një çelës magjik për vendet në zhvillim, për vende që kanë etje si Shqipëria, për të kapur kohën e humbur, për të kapërcyer me shkop e jo me hap në rrugën e zhvillimit. Ndaj për vitin 2022, buxheti i këtij viti do të na mundësojë që të jetësojmë disa nisma shumë interesante në fushën e Inovacionit mbështetur edhe nga NATO, përmes programit të ri që do të fillojë shumë shpejt ‘DIANA’, një program inovacioni për të cilin kryeministri i vendit në samitin e liderëve në qershor të këtij viti, por edhe ne në ministerialin e fundit të NATO-s në Bruksel kemi shprehur gatishmërinë edhe nevojën tonë për të qenë pjesë shumë aktive e këtij programi inovacioni.
Siguria Kibernetike, nuk është më një çështje e së ardhmes; lejomëni t’ju jap një shifër globale jo kombëtare: sipas revistës Cyber Crime Magazine, krimi kibernetik godet një vlerë prej 6 trilion dollarësh. Nëse do të ishte një ekonomi e një shteti, do të ishte ajo e treta në botë pas SHBA dhe Kinës. Pra bëhet fjalë për një luftë virtuale për të cilën ne nuk mund të rrimë duarkryq. Ne kemi një projekt bashkë me partnerin tonë strategjik, special, SHBA për ngritjen e njësisë ushtarake të sigurisë kibernetike, në vlerën prej 18 milion Euro. Jemi duke rekrutuar stafin, por unë dua ta siguroj kryeministrin, se besimi që na ka dhënë së fundi për t’i propozuar qeverisë që Ministria e Mbrojtjes të bëhët jo vetëm një institucion që garanton, apo mbron nga sulmet kibernetike sistemet tona ushtarake, por edhe një institucion përgjegjës për të siguruar mbrojtje kibernetike për të gjithë vendin, pra institucioni qendror kombëtar i sigurisë kibernetike. Ne do të jemi institucioni i politikbërjes, standardeve, rregulloreve dhe certifikimit të institucioneve të tjera për t’i bërë këto në bashkëpunim të ngushtë me AKSH, që është përgjegjëse për sistemet qeveritare dhe natyrisht do të zhvillojë kapacitetet për mbrojtjen e tyre kibernetike, ne do të jemi një institucion politikbërës për të gjithë territorin e Shqipërisë, në mënyrë që vendi ynë të jetë jo më pas, por në radhët e para të vendeve të NATO-s për mbrojtjen kibernetike. Ky është një vullnet polit që e kemi marrë nga kryeministri dhe po punojmë sëbashku me AKSH-in dhe strukturat e tjera për të hartuar një propozim dhe shpresoj që ta bindim qeverinë për të na dhënë dritën jeshile, të zbatojmë edhe këtë projekt shumë ambicioz, për të cilin e siguroj në emrin tuaj që ne do të jemi gjithashtu të suksesshëm.
Shumë faleminderit dhe punë të mbarë!
